Gmina Telatyn
W skład gminy Telatyn wchodzą miejscowości: Dutrów, Franusin, Kryszyn, Łachowce, Łykoszyn, Marysin, Nowosiółki, Posadów, Poturzyn, Radków, Suszów, Telatyn, Wasylów Mały oraz Żulice.
Gmina Telatyn powstała w roku 1809 jako gmina dominialna, podległa ówczesnemu właścicielowi - Janowi Antoniemu Romanowskiemu. W 1867 roku, z chwilą reorganizacji administracyjnej, utworzono terytorialną gminę Telatyn, choć jej kształt znacznie różnił się od obecnego. W jej skład wchodziły wtedy: Dutrów, Łachowce, Łykoszyn, Posadów, Rzeplin, Stara Wieś z przysiółkiem Borsuk, Telatyn i Żulice, natomiast do gminy Poturzyn należały m.in. Poturzyn, Suszów, Wasylów Mały i Radków.
Przez niemal całą swoją historię tereny obecnej gminy Telatyn były podzielone pomiędzy różne jednostki administracyjne, tak kościelne jak i świeckie, co nie sprzyjało integracji omawianych terenów, będących swoistą mozaiką kulturową, narodowościową i religijną. Stan taki odcisnął swoje piętno w dziejach i kulturze miejscowej ludności. Szczególnie bolesne skutki tej mozaiki narodowościowej odczuli mieszkańcy podczas II wojny światowej.
Gmina Telatyn w swym obecnym kształcie powstała 1 stycznia 1973 roku na mocy Ustawy z dnia 29 listopada 1972 roku oraz Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z 5 grudnia 1972 roku. Składa się obecnie z 14 sołectw, z których 13 posiada status wsi.
Pierwszy raz Telatyn pojawił się w źródłach w roku 1439, kiedy 17 października Łaszcz z Kryszyna za poręką starosty bełskiego Wacława [Nieborowskiego], Bartłomieja z Hubina i Sdroda z Wronowa zaciągnął dług u Świętosława, rządcy Telatyna i zobowiązał się zwrócić pożyczkę do 1 stycznia 1440 roku. Przed 1448 rokiem połowa wsi należała do braci Andrzeja z Zakrzowa i Piotra z Gulczewa, którzy zapisali Andrzejowi Szczubiołowi herbu Wąż i bratanicy Katarzynie 400 kop groszy m.in. na swej części Telatyna. W latach 1449-1490 jako właściciel wsi występował Andrzej Szczubioł z Kozłowa posiadający w 1472 roku 12 i 1/2 łana użytków i 3 karczmy. Jego spadkobiercą był Andrzej z Kozłowa i Telatyna, a przed 1539 rokiem właścicielem Telatyna został Wojciech z Telatyna. Sześć lat później wieś trafiła w ręce Piotra Kopytowskiego (zm. 1543) herbu Kościesza, kasztelana warszawskiego, od którego w 1551 roku Telatyn wraz z folwarkami Rzeczki, Hojce i Ratą otrzymał Arnulf Uchański (zm. 1575) herbu Radwan, jako posag swej żony Anny z Kopytowskich. Rejestr poborowy z 1531 roku notował tu 3 i 1/4 łana użytków i młyn o 1 kole. W 1578 roku Jakub Uchański, syn Arnulfa, posiadał w Telatynie 3 łany użytków, 5 zagrodników z ziemią, 3 rzemieślników, 4 komorników i na jego części stała cerkiew, natomiast Zawadzki [zapewne Jan] posiadał 4 łany użytków, 6 zagrodników z ziemią, 1 zagrodnika bez ziemi i 3 komorników ...
Więcej informacji o historii Telatyna i innych miejscowości gminy można znaleźć w:
Józef Niedźwiedź, Ewa Niedźwiedź, Elżbieta Stąsiek - Witkowska, Dzieje miejscowości gminy Telatyn, powiat tomaszowski, Zamość - Telatyn 2011
⇒Przykładowe strony wydawnictwa Dzieje miejscowości gminy Telatyn, powiat tomaszowski